Operatie geslaagd..
We zitten rond een vuur in de boomgaard. Een paar oude stoelen en boomstronken, wat slordig gestapelde stenen om het oplaaiende vuur te bedwingen. Het is kerstavond. Het aantal erfgenoten dat in de vlammen staart (6) is eigenlijk net te groot. Ik moet denken aan het grappige appje dat ik vandaag kreeg waarbij de drie wijzen uit het Oosten op de stal van Bethlehem aflopen. Een van hen zegt: Remember if anyone there asks… We’re all from one houshold! Iemand vult de mokken met chocolademelk. Een uur daarvoor regende het nog pijpestelen. Bijna hadden we het afgezegd. Nu trekt de avondlucht open terwijl de bomen nog na druipen. Jupiter en Saturnus zouden in een lijn staan maar we kunnen de kerstster niet vinden tussen de onrustig wegtrekkende wolken. Een dag hiervoor had ik een filmpje rondgestuurd bij de bewoners van ons erf. Er werd uitgelegd hoe vaccinatie werkte en waarom het nodig was.
‘Ik vond het niet overtuigend.’ C. staart in het vuur. ‘Andere filmpjes beweren het tegendeel. Het grootste deel van de gezondheidswetenschappers en onderzoekers wordt gesponsord door een farmaceut.’ Hij begint een verhaal over de risico van vaccins. Bovendien vertrouwt hij de snelheid waarmee nu wordt gewerkt niet. ‘Ik ben voor,’ zegt A. ‘Wees blij dat het zo snel gaat. Er was geen tijd te verliezen en de hele wereld is er mee bezig. Daarom.’
Terwijl de Glühwein wordt neergezet, ontspint zich het borrelgesprek. Een borrelgesprek is een gesprek met snelle standpunten waarbij niemand in staat is elkaars argumenten te checken op validiteit. Meestal is er te weinig tijd met als gevolg een korte meningendans gevolgd door de opmerking dat ieder zijn eigen waarheid heeft. Bij ons lijkt het drie tegen drie te worden. En toch loopt het vanavond anders. De passie van het standpunt houdt gelijke voet met de wens om in verbinding te blijven. Het komt ook omdat K. er bij is. K. staart zwijgend in het vuur. Af en toe wordt er een blik zijn richting uit gestuurd. Hij heeft dit jaar zijn schoonzoon verloren aan Corona. Een aangrijpend verhaal dat ons bij de strot heeft gegrepen. Het valt stil als C. na een tijdje zich tot K. richt: ‘Hoe is het voor jou om in de situatie van je schoonzoon mijn mening te horen?’ We halen diep adem als de empathie plaatsneemt rond het vuur.
Vergis ik mij of is in Corona tijd het media- en meningenlandschap steeds eenvormiger geworden? In de urgentie van de virusbestrijding zijn er alleen nog maar influencers aan tafel overgebleven. Het open gesprek is het eerste slachtoffer van Corona geworden. En ook al heb ik mij vanaf het begin achter de RIVM-richtlijnen gesteld, ik voel me ongemakkelijk bij het winnaar/verliezer frame waarin de op potten en pannen slaande Wappie wordt weggezet. In mijn eigen vriendenkring bestaan ze, niks aan de hand met die mensen. Met wat humor krijgen we het gesprek best op gang. Intolerantie is een sluipend virus. Terwijl we ons kapot ergeren aan bizarre complottheorieën, extremisten die graag de show stelen, durft een grote groep gewone twijfelaars zijn nek niet meer uit te steken. Alleen aan de grens wordt geleerd, schrijft mijn vriend Alje Bosma. Zo is dat. Waar we onbekend terrein naderen, waar we het veilige bewoonde gebied moeten verlaten, op eieren lopen of het moeras van een belangrijke transitie ingaan, daar wordt geleerd. In de ‘Deep Democracy’-methode wordt gesteld dat we echt verder komen als de zorgen van de minderheid worden meegenomen in het besluit van de meerderheid. Dan heb je niet genoeg aan je winners-mentaliteit. Dan moet je luistervaardigheid en kwetsbaarheid laten zien. Als we dat verleren, moeten we nog een Corona-slachtoffer tellen, een patiënt die het al moeilijk had en aan onderliggende ziektes begon te lijden, een die al enige tijd tot de doelgroep behoort: de Tolerantie. Dan moeten we na deze crisis zeggen: Operatie geslaagd, patiënt overleden.
Peinzend staart K. in het vuur. We staren mee. Is er nog een antwoord nodig? Grillige ongrijpbare vlammen. Buiten ons. In ons.
Rien